‘Veriler ışık vermiyor’

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Mayıs Ayı Olağan Meclis toplantısı ATB meclis binasında bulunan toplantı salonunda yapıldı. Toplantıda konuşan ATB Başkanı Ali Çandır Antalya’nın Türkiye ortalamasının altında ekonomik veriler yansıttığına dikkat çekti.

Ticaret ve yatırım faaliyetleri olumsuz etkileniyor

Toplantıda kürsüye gelen Başkan Ali Çandır: ‘‘Uluslararası ticaret ve küresel ekonomide önemli değişimlerin gerçekleştiği birp dönemden geçiyoruz. Dünya Bankası, IMF ve OECD gibi küresel ölçekte faaliyet gösteren kuruluşlar ve uzmanlar, uluslararası ticarette kuralların ve kalıpların değiştiğini tespit etmektedir. Rusya-Ukrayna savaşı, Avrupa-Rusya gerilimi, Ortadoğu sorunları ve Çin-ABD gerilimleri gibi olaylar, dünya siyasetini etkileyerek ticaret ve yatırım faaliyetlerini olumsuz etkilemektedir. Kızıldeniz, Panama ve Süveyş kanalları gibi önemli ticaret yollarının ani durma riskleriyle karşı karşıya olduğunu belirtmek isterim. Bu tehdit ve engeller yüzünden ciddi maliyet ve zaman kayıplarını göze alan yeni rotalar aranmaktadır. Diğer taraftan dünya çapında uygulamaya konan ticaret kısıtlamaları da giderek artmaktadır. Küresel ekonomi ve ticarette yaşanmakta olan değişimlerin büyük ölçüde uluslararası politik kararların etkisi altında olduğu bir gerçektir’’ dedi.

Veriler ışık vermiyor

Başkan Çandır: ‘‘Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, salgından sonra artan enflasyon belasını, 2021 yılından itibaren uyguladıkları rasyonel faiz ve ekonomi politikaları ile yıllık %7 olan zirvesinden yıllık %3 düzeyinin altına indirmeyi başardılar. Yılın ikinci yarısından itibaren faiz indirim rotasına girmeye başlayacaklar. Böylece 2024 yılı ekonomik büyüme tahminleri olan %3.1’i, enflasyonlarını %2’ye yaklaştırarak gerçekleştireceklerdir. Bizim enflasyonumuz için yaptıkları yılsonu tahminleri %56 düzeyinde ve büyümemiz ise %3.4 civarındadır’’ diye konuştu.

Aşırı sıcak para girişi yaşanıyor

Açıklanan faiz ve kur riskinin ortadan kaldırılacağına yönelik tahminler sebebiyle yabancıların ülkeye döviz girişi yaparak faiz geliri elde ettiklerini ve bunun çok ciddi riskler taşıdığının altını çizen Başkan Çandır: ‘‘Rakamlarımızı bu düzeyde tahmin ederken kur atağı riskinin ortadan kaldırılacağı beklentisi ile son dönemde ciddi bir caryy trade fırsatı yakalamış gözükmektedirler. Bu fırsatı önce hazine tahvillerine ve hisse senetlerine girerek değerlendirmeye başlayan aşırı sıcak para girişi yaşamaktayız. Merkez bankamız rezerv biriktirerek ve negatif net rezervleri azaltmaya çalışarak bu durumu değerlendirmektedir. Ancak bizim iki korkumuz giderek artmaktadır. Birincisi mevcut kur düzeyi ve içerideki maliyet artışları ile ihracatta fiyat avantajımızı tamamen kaybetmekte olduğumuz gerçeğidir. İkincisi ise ortalama 3-6 ay arası vadeyle giriş yapan bu aşırı sıcak paranın dünyanın hiçbir yerinde verilmeyen kur kazancıyla realize ederek çıkmaya başlaması gerçeğidir. Her ikisi de ekonomik yapımızda hayati tahribatlar yaratma tehdidine sahiptir’’ ifadelerini kullandı.

İhracat verilerinde sert düşüş

"Yılbaşından bu yana ihracatımız hem ülke hem de kentimiz ölçeğinde iyi bir performansla ilerlememektedir’’ diyen ATB Başkanı Ali Çandır: ‘‘Hala rekabetçi kurla ihracata dayalı büyüme modelinin içinde bulunmaktayız. Özellikle orta vadeli program bunu gerektirmektedir. Ancak yaşananlar bu durumu teyit etmemektedir. İhracat ile uğraşan üyelerimiz kur politikamızın adil fiyat çerçevesine getirilmesini talep etmektedir. Çünkü ilk dört aylık ihracat gerçekleşmelerimiz hem ülke hem de kentimiz için son yılların en düşük düzeyindedir. Ülkemiz ihracatı ilk dört ayda %1.2 artarken kentimiz ihracatı ancak %0.4 düzeyinde artabilmiştir. İhracatımızda önemli bir yere sahip olan ve nüfusumuzun önemli bir bölümünü yakından ilgilendiren yaş meyve sebze ihracatı ise ülke genelinde artmazken kentimizde % -13 azalmıştır. Hal böyle olunca tarım ve gıda ürünleri ihracatı içindeki yaş meyve sebze ihracatı payı da 10 puanlık düşüş göstermiştir’’ diye konuştu.

Ekonomi üzerinde atalet var

‘Kurulan kapanan şirket sayıları da bu ataleti teyit etmekte ve uzun bir aradan sonra ülke genelinden kötü bir performans göstermiştir’ ifadelerini kullanan Başkan Çandır: ‘‘ Yılın ilk dört ayında kurulan şirket sayısı ülke genelinde % -18.6 azalırken kentimizde % -36.4 azalmıştır. Kapanan şirket sayılarında da benzer bir eğilim söz konusu olmuş ve ülke genelindeki %27.4’lük artışa karşılık kentimizde %46’lık artış olmuştur. Şimdiye kadar böyle bir durum çok ender gerçekleşmiştir. Yılın ilk dört ayında protestolu senet tutarlarında ülke genelindeki %167’lik artışa karşılık kentimizde %360 artış yaşanmıştır. Karşılıksız çek tutarında ise ülke genelindeki %293’lük artışa karşılık kentimizde %530 artış yaşanmıştır. Bu olumsuz tablo kentimiz için nadir dönemlerde yaşanmıştır ve bu dönem onlardan biridir. Yıl başından beri bu eğilim devam etmektedir. Sonuç olarak Antalya ekonomisi yılın ilk yarısını genel olarak Türkiye ekonomisinin altında bir performansla geçirmiştir’’ diye konuştu.

Çiftçi referans fiyat bekliyor

ATB Başkanı Ali Çandır: ‘‘İlimizde ve ülke genelinde hububat hasadı başlamıştır. Bol ve bereketli bir hasat olmasını diliyorum. Tüccar arkadaşlarımız, sahil kuşağındaki sulanabilir arazilerde genel olarak verim ve kalitenin yüksek olduğunu, kıraç arazilerde ise düşük ve verimsiz olduğunu belirtmektedirler. Ancak, üreticilerimizin temel şikâyeti Toprak Mahsulleri Ofisi'nin referans fiyatlarını henüz açıklamamış olmasıdır. Üreticiler, fiyatların bir an önce açıklanmasını beklerken, tüccar ve fabrika yetkilileri ise fiyatların piyasa tarafından dengelenmesini istemektedirler. Bu konuda önerimiz, devletin özellikle kıraç bölgelerde üretim yapan ve yağışa bağlı olarak geçmiş yıllara oranla %25 ve daha fazla düşük verim ve rekolteye sahip olan üreticilere geçen yıl 1 TL/kg olan prim desteğini en az iki katına çıkarmasıdır’’ diyerek sözlerini sonlandırdı.