Patlamaların nedeni tedbirsizlik

Makine Mühendisleri Odası (MMO) Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. İbrahim Atmaca, son günlerde Ankara-Mamak ve İstanbul-Şirinevler’ de yaşanan doğalgaz kaynaklı patlamalar ve can kayıplarını üzüntüyle takip ettiklerini ifade ederek, bu ve benzer kazaların tekrar yaşanmaması için bireysel doğalgaz kullanıcılarının dikkat etmesi gerekli bazı hususlarda uyarılarda bulundu.

MMO Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. İbrahim Atmaca, tedbirlerin sıkı alındığı ve ihmal edilmediği bir ortamda doğalgazın kesinlikle güvenli ve ekonomik bir yakıt türü olduğunu belirterek, “Kazalara neden olmamak için tedbirlerin asla elden bırakılmaması, yılda en az 1 defa tüm tesisat, cihaz ve bacaların bakımlarının yaptırılması esastır” dedi.

Konutlarda birçok nedenin doğalgaz kaçağına sebep olabileceğinin altını çizen Başkan Atmaca, “Alevlenme olmadığı zaman gazı kesen kesme tertibatı olmayan bir ocak ya da kombi, gaz kaçağına neden olabildiği gibi, kaliteli ve yeterince uzun olmayan esnek hortum ile sabit boru tesisatına bağlı bir ocağın temizlik gibi bir nedenle hareketi bile kaçak riski oluşturabilmektedir. Keza bakımsız ve eski tesisat bağlantı elamanları da zaman içerisinde gaz kaçağına neden olabilmektedir. Konut içerisindeki kapalı bir ortam, hacimce yüzde 5 ile 15 arasında bir oranda gaz ile dolduğunda oluşabilecek bir ark, istenmeyen bu patlamalara neden olmaktadır. Sayılan bu çeşitli nedenlerle oluşabilecek doğalgaz kaçağının hacmi belirli oranda doldurması sonrası gazın kapı zili, elektrik priz ya da düğmesi gibi birçok muhtelif kaynaktan çıkabilecek ark ile teması doğalgaz kaynaklı patlamaların temel sebebidir” diye konuştu.

Doğalgaz kaçağı fark edilebilir mi?

Doğalgazın kokusuz olması nedeniyle, kaçak olduğunda fark edilebilmesi için Tetra Hidro Teofen (THT) veya benzeri bir kimyasal ile özel olarak kokulandırıldığını aktaran Atmaca, “Çürük sarımsağı anımsatan rahatsız edici koku ile kullanıcı doğalgaz kaçağını fark edebilir. Ancak esas olan doğal gaz kaçağına müsaade edilmeyecek şekilde tedbirlerin alınmasıdır. Zira hane boşken de kaçak oluşabilir, böyle bir durumda herhangi bir ark binaya ve kullanıcılarına zarar verebilecek şekilde patlamaya neden olabilir” ifadelerini kullandı.

Doğalgaz kaçağı nasıl önlenebilir?

Doğalgaz kaynaklı arzu edilmeyen kazaların oluşmaması için aşağıda sıralanan tedbirlerin alınmasının şart olduğunu dile getiren Atmaca, tedbirleri şu şekilde sıraladı:

• Özellikle kombi ve ocak gibi cihazların bulunduğu hacimlere yerleştirilen menfezler hiçbir suretle kapatılmamalı, açık tutulacak menfez ile hacmin temiz hava alması sağlanmalıdır.
• Güvenlik tertibatı üst düzey cihaz ve teknolojiler tercih edilmelidir. Gerek ocaklar gerekse kombi cihazlar için yanma gerçekleşmediği durumda gaz akışını kesecek tertibatları bulunduran cihazlar tercih edilmelidir.
• Gerek doğalgaz tesisatının gerekse yakıcı cihaz ve bacalarının yılda bir kez kontrolü ve bakımı sağlanmalıdır. Doğalgaz kullanan cihazların bakım, onarım ve orijinal yedek parça temininde muhakkak yetkili servis desteğine başvurulmalıdır.
• Gaz dağıtım şirketi tarafından zorunlu tutulmasa da kaçak alarm detektörü ve gaz kesme vanası tertibatı tesisata kurdurulmalı ve sürekli çalışır vaziyette kalması sağlanmalıdır. 
• Mutfak fırını, ocak, kombi gibi ev içi cihazların sabit boru tesisatına bağlantısı çok kaliteli esnek hortum elemanlar ile yapılmalıdır. Esnek hortumların cihazların hareket ettirilmesi nedeniyle kopmayacak uzunlukta olmasına dikkat edilmelidir.
• Doğalgaz tesisatı sıva üstünden geçmelidir. Tesisatın üzeri kesinlikle asma tavan ile kapatılmamalı, tesisat sıva altına alınmamalıdır. 
• Doğalgaz kullanımında aşırı özgüven ile tedbirler ihmal edilmemelidir. Bireysel doğalgaz kullanımında ihmale yer olamayacağı bilinci tüm kullanıcılar tarafından muhakkak benimsenmelidir.
• Gaz dağıtım şirketlerinin periyodik olarak çeşitli ortamlarda yaptığı uyarılar dikkate alınmalı, öneriler göz ardı edilmemelidir.

Doğalgaz kaçağı varsa ne yapılmalıdır?

Tüm önlemlere rağmen herhangi bir gaz kaçağı hissedilirse, elektrik prizlerinin ve düğmelerin kesinlikle kullanılmaması gerektiğinin altını çizen Başkan Atmaca, “Kaçak daire içerisinde ise daire girişindeki vana, kaçak bina içerisinde ise bina giriş vanası kapatılmalı, kapı zilleri kullanılmamalı, kapı ve pencerelerin tamamı açılarak ortam havalandırılmalı ve derhal 187 doğalgaz acil hattına haber verilmelidir. Yetkili gaz dağıtım şirketinin müdahalesi sonucu arızanın giderilmesi sonrası yine yetkili şirket gözetiminde gaz açılmalıdır” dedi.