İnsanlar teknolojinin esiri mi oldu?

Her geçen gün gelişen teknoloji, hayatımızı kolaylaştırarak olumlu katkılar sunarken, olumsuz etkileriyle de dikkat çekiyor. Teknolojinin bağımlılığa neden olduğunu belirten Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı öğretim görevlisi Uzman Dr. Ali Erdoğan, bu bağımlılığın tedavi boyutuna ulaştığını söyledi. Akıllı telefon, bilgisayar, tablet gibi araçların insanları adeta esir aldığı günümüzde alkol, sigara ve madde bağımlılığının yanında teknoloji ve sosyal medya bağımlılığı terimlerinin türediğini belirten Ali Erdoğan, bu durumun fiziki, ruhsal dengeyi bozarken sosyal ilişkileri de önemli ölçüde olumsuz etkilediğini dile getirdi.

KİMLERE BAĞIMLI TEŞHİSİ KONUYOR?

Teknoloji bağımlısı teşhisinin nasıl konduğuna değinen Ali Erdoğan, “Teknoloji hayatımızda bir çok kolaylık sağlıyor ancak insanoğlu tarih boyunca iyi olan bir şeyi kötüye de kullanabiliyor. Son 10 yılda teknoloji, internet, akıllı telefon ve sosyal medya bağımlılığı gibi tanımlamalar yapılıyor. Bağımlılıkların hepsinin tanı kriterleri benzer diyebiliriz. Bir kişiye bağımlı diyebilmek için bazı kriterlerin oluşması gerekiyor. Bunların ilki, kişinin planladığından daha fazla sürede teknoloji aygıtını ve sosyal mecraları kullanmak, bu durumda kişi aygıtı kontrol etmiyor aygıt kişiyi kontrol ediyor. Uzak kaldığında yoksunluk, huzursuzluk, sinirlilik gibi duygular yaşıyor. Teknolojiden uzak kalmamaya çalıştığı için sosyal ilişkileri, mesleki işlevselliği bozuluyor. Öğrenciyse okulunu aksatıyor, derslerini aksatıyor, çalışan ise işyerine gitmemeye başlıyor veya performansı azalıyor” dedi.

TRAFİK KAZALARINA SEBEP OLUYOR

Erdoğan, Teknoloji ve sosyal medya bağımlılığının ikinci kriterinin fiziki açıdan yol açtığı sonuçlar olduğuna temas etti. Trafikte seyrederken sürücü koltuğundaki kişinin cep telefonuyla haşır neşir olmasının günümüzde kazaların başlıca sebepleri arasında geldiğini vurgulayan Ali Erdoğan, trafikte saniyelik bir hatanın can kayıplarına yol açtığını söyledi. Teknoloji bağımlılığı ve sosyal medya bağımlılığının insan sağlığını da olumsuz etkilediğinin altını çizen Ali Erdoğan, “Obezite, kas iskelet sistemi rahatsızları, bel fıtığı, Parmak tendinitleri(iltihaplanma) gibi hastalıkların altında bu bağımlılıkların yattığı biliniyor. Örneğin obeziteye bağlı kişide diabet, tansiyon hastalığı gelişebiliyor” dedi.

BOŞANMALARIN SEBEPLERİ ARASINDA

Öte yandan bu bağımlılık çeşidinin aile arasında eskiye göre iletişimsizliğin nedenleri arasında teknoloji bağımlılığının geldiğini de vurguladı. Sosyal ilişkileri bozan, boşanmalara yol açan bu bağımlılık türünün en az madde bağımlılığı kadar ağır sonuçlar doğurduğunu savunan Ali Erdoğan, teknoloji ve sosyal medya bağımlılığının; toplumdan kendini soyutlayan, karşısındakini dinliyormuş gibi görünen, eşi ve çocukları ile ilgilenmeyi unutan bir insan profili oluşturduğunu söyledi.  Erdoğan, özellikle evlilikte boşanmaların nedenleri arasına maddi sorunlar, aldatma, şiddet vs. sebeplere ilave olarak bu bağımlılığın da girdiğini dile getirdi.

TERAPİ VE İLAÇ TEDAVİ YÖNTEMİ UYGULANIYOR

Teknoloji bağımlılığı olduğunu düşünen kişilerin mutlaka bir Psikiyatri uzmanına görünmesi gerektiğini belirten Dr. Ali Erdoğan, bu durumun madde ve alkol bağımlılığı kadar ciddi bir rahatsızlık olduğunu ve hafife alınmaması gerektiğini söyledi.  Uyguladıkları tedavi yöntemlerine de değinen Ali Erdoğan, “Çeşitli tedavi yöntemlerimiz var. Terapi yöntemleri ve rehabilitasyon uygulanıyor. İlaç tedavisi gerekebiliyor. İlaç tedavisi beyindeki bağlı olan mekanizmalara etki ediyor. Depresyon, kaygı bozukluğu gibi rahatsızlıkları gideren ilaçları öneriyoruz. Bu şekilde bağımlılıktan kurtulan bir çok hastamız var.”

FOMO SENDROMU YAYGIN

Öte yandan teknolojinin olumsuz etkilerinden birisinin de FOMO denilen sendrom olduğunu işaret eden Dr. Erdoğan, bu hususta şunları söyledi: “FOMO sendromuna sahip bireylerin, gün içinde sosyal medyada 1 saatten fazla aktif olurlar ve internet olmadığında hayatın durduğunu düşünürler. Kısa süreliğine de olsa internetten ayrı kalamayan bu kişiler, sosyal medya bildirimlerinden haz alırlar. Sosyal medyada sürekli paylaşım yapar ve paylaşımlarının beğenilmediği durumlarda kendilerini yetersiz ve onaylanmamış hissederler. Ayrıca telefonlarını sıklıkla kontrol edip uyurken bile yanlarından ayırmazlar. Telefonlarına erişemedikleri durumlarda ise sinirlenirler. Bu nedenle yanlarında sürekli şarj cihazı taşırlar. Bu sendromla mücadele etmek için rutin olarak spor yapmak, hobi edinmek, yüz yüze iletim becerilerini geliştirmek, aile ve arkadaş ziyaretlerini artırmak, kitap okumak, öz farkındalığı artırmak ve sosyal hayattan kopmamak FOMO sendromunun önlenmesinde çok mühimdir. Tüm bunların yetersiz kaldığı durumlarda ise uzmandan yardım alınmalıdır”

AİLELERE TAVSİYELERDE BULUNDU

Teknoloji ve sosyal medya bağımlığına karşı ailelere ve gençlere tavsiyelerde bulunan Erdoğan, her yaş grubunda hemen hemen bu sıkıntının olduğunu ancak 15-25 yaş arasındaki insanların bağımlı açısından en riskli grupta yer aldığını kaydetti. Çocukların ve gençlerin toplum içindeyken kendilerini teknoloji kullanımına dair kısıtlamaları noktasında telkinde bulunulması, sinemaya, tiyatroya gitmeleri, kitap okumaları veya arkadaşları ile sohbet ederek kendilerini yalnızlaştırmamalarına ön ayak olunması gerektiğini vurguladı.  Erdoğan, “Aileler çocuklar ve gençlere sürekli olarak oyalamak için sabahtan akşama kadar teknolojik aygıtları çocuklarına veriyor. Bunun sınırlaması yapılmalı, her istediğinde bu aygıtlara ulaşmaması gerekiyor. Teknolojinin olumlu taraflarının olumsuz etkilerinin gölgesi altında kalmaması ancak ebeveynlerin sınır koyması ile mümkündür. Sınır koyulmadığında çocuklarda teknoloji bağımlılığı ortaya çıkabilir. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı yaşanmaması için sınır koymak bu anlamda önemlidir” diye konuştu.